W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle trwa projekt „POLSKI! PO-WIEDZ TO!” realizowany p dzięki wsparciu finansowemu Narodowego Centrum Kultury. Za nami już żywa krzyżówka i zagadki językowe na ulicach Jasła a także warsztaty kaligrafii. Zanim zaprosimy do uczestnictwa w kolejnych projektowych wydarzeniach, mamy dla sympatyków poprawnej polszczyzny propozycję zabawy – krzyżówkę z nagrodami.
Pytania w krzyżówce dotyczą części mowy i części zdania. Zanim na nie odpowiemy, zacznijmy od krótkiej powtórki:
Części mowy to grupy wyrazów o podobnych właściwościach lub cechach tj. odmianie, znaczeniu, powiązaniach składniowych lub semantycznych. Zostały wydzielone w języku głównie ze względów praktycznych. Za podstawowe kryterium podziału przyjmuje się najczęściej ich funkcje składniowe w wypowiedzeniu oraz możliwość łączenia z innymi wyrazami, bierze się również pod uwagę właściwości morfologiczne wyrazów, a więc to, czy się odmieniają, a jeśli tak, to w jaki sposób. W języku polskim, według klasycznego podziału, wyróżniamy 10 części mowy. Są to:
• rzeczownik
• przysłówek
• przymiotnik
• przyimek
• liczebnik
• czasownik
• spójnik
• zaimek
• partykuła
• wykrzyknik
Natomiast części zdania to podstawowe elementy, takie jak wyrazy lub związki wyrazowe, które można wyróżnić w zdaniu ze względu na funkcję jaką tam spełniają. W języku polskim są to:
• podmiot
• orzeczenie
• dopełnienie
• przydawka
• okolicznik
Na chętnych do pogłębienia wiedzy o języku ojczystym czekają publikacje na półkach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jaśle. Zapraszamy do korzystania z naszych zbiorów, tym bardziej, że definicje niektórych wymienionych powyżej części mowy i zdania znajdują się w pytaniach naszej projektowej krzyżówki z nagrodami:
1. Część mowy nazywająca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, rośliny, zwierzęta, zjawiska, pojęcia abstrakcyjne.
2. Celownik liczby pojedynczej od zaimka ON.
3. Część zdania, która opisuje czynność podmiotu, odpowiada na pytania: „Co robi?”, „Co się z nim/nią dzieje?”.
4. Przypadek pomiędzy mianownikiem a celownikiem, odpowiada na pytanie „Kogo? Czego?”
5. Nieodmienna część mowy, łącząca się z rzeczownikiem – np. do, na, w, z, pod.
6. Dział językoznawstwa zajmujący się sposobami powstawania nowych wyrazów w języku i ich znaczeniem.
7. Część zdania, która w zdaniu w stronie czynnej oznacza wykonawcę czynności wyrażonej orzeczeniem.
8. Część mowy określająca cechy osób i rzeczy, odpowiada na pytanie „Jaki? Jaka? Jakie?”
Odpowiedzi należy przesłać na adres aktywni@mbp.jaslo.pl do 8 X 2013. Spośród poprawnych odpowiedzi rozlosujemy projektowe upominki.
Uwaga! Uczestnik, przystępując do udziału w krzyżówce i podając swoje dane osobowe, wyraża zgodę na ich przetwarzanie przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Jaśle w celu dokumentacji, promocji i rozliczenia projektu (zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29.08.1997 z późniejszymi zmianami Dz. U. 133/97).
Wykorzystane źródła:
Janusz Strutyński: Gramatyka polska, Kraków, Wydawnictwo Tomasz Strutyński, 1997
Alicja Nagórko: Zarys gramatyki polskiej, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005
Halina Kurkowska, Stanisław Skorupka: Stylistyka polska: zarys, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001
http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna
Projekt dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych”.
Partnerami w realizacji projektu są: I Liceum Ogólnokształcące w Jaśle, Jasielski Dom Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury w Jaśle, Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Jaśle, Klub Seniora przy JSM w Jaśle, Klub Poetów i Twórców Ludowych „Michalina”, Klub Powiększania Wyobraźni, Klub Inicjatyw Artystycznych WSCHÓD, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Oddział w Jaśle.
Patronat medialny nad projektem sprawują: Polskie Radio Rzeszów, Via Katolickie Radio Rzeszów, Telewizja Obiektyw, Telewizja Jasło, oraz portale: TerazJaslo.pl, Jaslo4u.pl, Jaslonet.pl, MiastoJaslo.pl, TwojeJaslo.pl. WirtualneJaslo.pl, ITV Południe, ITV Podkarpacie.
