W ramach XVII Jasielskiego Festiwalu Literackiego, 9 października 2023 roku Dariusz Pado, rzeszowski poeta, adwokat i wykładowca, spotkał się z młodzieżą I Liceum Ogólnokształcącego w Jaśle, by podczas wykładu „Przyboś. Portret poety” przybliżyć postać jednego z najwybitniejszych twórców Awangardy Krakowskiej.
Życiorys poety splatał się z wydarzeniami historycznymi. Przyboś urodził się w okresie, kiedy Polski nie było na mapie świata. Wychowywany w ciężkich warunkach bytowych, bardzo wcześnie opuścił dom rodzinny, uczył się w gimnazjum w Rzeszowie, tam zaangażował się w ruch konspiracyjny, biorąc udział w akcjach sabotażowych i dywersyjnych. Uczestniczył w walkach z Ukraińcami o Lwów, pod Sokolnikami był ranny. Został odznaczony honorową odznaką „Orląt Lwowskich”. Po zdanej maturze w 1920 roku jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Dostał się do niewoli rosyjskiej, ale zdołał z niej uciec. Kiedy świat znowu stanął w obliczu wojny uciekł do Lwowa i rozpoczął pracę w Bibliotece Ossolineum. W 1941 roku po aresztowaniu przez gestapo pod zarzutem współpracy z NKWD, a następnie zwolnieniu z braku dowodów, opuścił Lwów i osiadł w rodzinnej Gwoźnicy. Przyboś był zagorzałym zwolennikiem myśli lewicowej, jednak po stłumieniu powstania węgierskiego i zabójstwie Imre Nagyiego na znak protestu wystąpił z PZPR, chociaż do końca pozostał wierny swoim przekonaniom. Po latach trudnych doświadczeń ucieka w sztukę, literaturę, kulturę, zostaje krytykiem literackim.
Dariusz Pado nakreślił realia w jakich wychowywał się Przyboś, i jaką przeszedł drogę, aby stać się wybitnym poetą. Miał trudny charakter, był niepokorny, ale też wierny swoim ideałom, mówił co myślał, dlatego miał zagorzałych wrogów. Młody Przyboś był nasiąknięty wielokulturowością, znał język niemiecki, rusiński i jidysz. Będąc studentem wniknął w nurt Awangardy Krakowskiej; spotkał T. Peipera, J. Kurka, Wł. Strzemińskiego. Już nie nawiązuje w treści i formie do poezji romantycznej, pisze wiersze nowoczesne. Pierwsze tomiki wyrażały zafascynowanie rozwojem miast, techniki, przemysłu i cywilizacji. Siebie uważał za rzemieślnika, który pracuje nad słowem z precyzją i namysłem. W okresie dojrzałej twórczości Przyboś zwraca się ku przyrodzie, krajobrazowi, a nieco później problemom społecznym, zaczyna tworzyć formy bardziej refleksyjne, jego wiersze są pełne przeżyć i wzruszeń. Stosuje zaskakujące rozwiązania formalne, skomplikowane i wieloznaczne metafory i oksymorony. J. Przyboś był uniwersalnym twórcą, ale przede wszystkim poetą. W swoich wierszach osiągnął mistrzostwo.
Spotkanie odbyło się 9 października 2023 roku.
Partnerami projektu są: Młodzieżowy Dom Kultury w Jaśle, Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Ożennej oraz I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
