14 lutego 2023 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle w Klubie Poetów i Twórców Ludowych Ziemi Jasielskiej „Michalina” rozmawialiśmy o wierzeniach ludowych i ich pozostałościach w kulturze współczesnej.
Krystyna Ziemba, moderatorka Klubu, przygotowała prezentację multimedialną, która stała się osią rozmowy o wierzeniach funkcjonujących w kulturze ludowej, będących odbiciem zjawisk świata przyrody i stosunku człowieka do tego świata.
W kulturę ludową wpisuje się także wiara w demony, strzygi i wilkołaki, o czym można przeczytać w książce Leonarda J. Pełki „Polska demonologia ludowa”. Dowiedzieliśmy się o nietypowej roli roślin w rytuale pogrzebowym, które uznawane były za mediatorów pomiędzy światem żywych i umarłych. Wierzono, że krzewy kolczaste – głóg, dzika róża, tarnina, czy zwykła róża, miały magiczną moc ochrony przed złymi siłami. Rośliny mogły także odwracać rzucony urok na człowieka. Nie można też zapomnieć o leczniczej roli świeżych i suszonych ziół, obecnych w naszych domowych apteczkach.
Chrzan nie tylko rozgrzewa, czyści zatoki, poprawia wzrok. Jego dobroczynne działanie jest nie do przecenienia. Nie każdy wie, że korzenie chrzanu umieszczane w strategicznych miejscach mają chronić obejście przed szkodnikami – powiedziała Teresa Macek.
Powszechnym zabiegiem leczniczym było tzw. zamawianie choroby (rodzaj ludowego rytuału słownego, który miał sprawić, żeby choroba ustąpiła). Ludzie od wieków szukali skutecznych sposobów przeciwko demonicznym mocom przynoszącym nieszczęście. Służyły do tego apotropeiony, czyli amulety i talizmany, których noszenie miało chronić przed złem.
Zjawiskiem powszechnie znanym niemal na wszystkich kontynentach jest wiara w możliwość wyrządzania zła przy pomocy czarów. Konsekwencją tego stanowiska były procesy czarownic rozpowszechnione w XV-XVII wieku w majestacie prawa. Kobiety określane tym mianem miały wiedzę, to one najczęściej zbierały zioła i zajmowały się leczeniem.
Niezgłębiony świat wierzeń ludowych nieustannie pozostaje w sferze odkryć badaczy a także wszystkich zainteresowanych tematem.
