13 lipca 2023 roku w Klubie Powiększania Wyobraźni Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jaśle rozmawialiśmy o filmach „Kobieta idzie przodem” Susanny White i „Dolina Bogów” Lecha Majewskiego.
Scenariusz filmu „Kobieta idzie przodem” został oparty na życiu Catherine Weldon, aktywistki i bojowniczki o prawa Indian. Kobieta przybyła w 1889 roku do rezerwatu Standing Rock, aby namalować portret Siedzącego Byka (Michael Greyeyes). Spotkanie nowojorskiej artystki z Wielkim Wodzem Siouxów zaowocowało przyjaźnią, u podstaw której leżało umiłowanie wolności i sztuki.
Uderzyła mnie wolność, nawet na obrazach ludzie byli wolni – mówi Weldon o malarstwie George’a Catlina, które przybliżyło nieznany jej wówczas świat Indian.
Filmowa Catherine (Jessica Chastain) jest pełna traum i lęków, jednak imponuje odwagą w czasach ledwo kiełkującej emancypacji. Siedzący Byk wzbudza respekt i szacunek, jest uosobieniem indiańskich cnót takich jak: odwaga, hart ducha, hojność i mądrość.
„Dolina Bogów” to historia pełna zagadkowych metafor, motywów i indiańskich legend, które wiążą głównych bohaterów: neurotycznego i bezwzględnego Wesa Taurosa (John Malkovich), Johna Ecasa (Josh Harnett), niespełnionego pisarza przeżywającego kryzys egzystencjalny, i Szarego Konia (Steven Skyler), mieszkańca Gods of Valley. Świat przedstawiony w filmie balansuje na granicy fikcji i rzeczywistości. Widz ma wrażenie, że ogląda swoisty performence, który ma służyć w postawieniu pytania o absurdy we współczesnym świecie. Znakomita obsada, malarskie kadry i piękne plenery to atuty obydwu produkcji.
Klubowicze próbowali porównać inne znane im filmy i książki dotyczące Indian, które silnie osadziły się w ich świadomości. Na zakończenie przeczytaliśmy fragment wiersza „Pamiętaj” Joy Harjo, rdzennej Amerykanki, w tłumaczeniu Bartosza Wójcika /„Przekrój”, 2020, nr 4, s. 63/:
(…)
Zapamiętaj – jesteś wszechświatem, a wszechświat tobą.
Zapamiętaj – wszystko jest w ruchu, rośnie, jest tobą.
Zapamiętaj – z tego bierze się język.
Zapamiętaj taniec, którym jest język, którym jest życie.
Pamiętaj.
