Jakim językiem mówi do nas reklama?? Na czym polega mówienie według zasad retoryki i pisanie zgodne ze sztuką kaligrafii? Z jakich języków pochodzą słowa czajnik, dywan i bagietka? Na te i wiele innych pytań odpowiedzieli uczestnicy projektu POLSKI! PO-WIEDZ TO! realizowanego jesienią 2013 r. przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Jaśle, przy wsparciu finansowym Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych”. Dzięki projektowi mieszkańcy regionu jasielskiego wzięli udział w atrakcyjnych wydarzeniach edukacyjnych i kulturalnych poświęconych językowi ojczystemu, a przez to włączyli się w ogólnopolską kampanię propagującą poprawne posługiwanie się polszczyzną.
Projektowa przygoda z językiem ojczystym rozpoczęła się hasłem „Po prostu PO-WIEDZ TO!”. W grze słownej na ulicach miasta Jaślanie odpowiadali na pytania, w co można łapać wiatr, czego chwyta się tonący i na czym dzielimy skórę. Uczniowie jasielskich szkół wzięli udział w żywej krzyżówce, której hasła tworzyli oni sami. Językowe zabawy towarzyszyły uczestnikom projektu przez całą jesień. Członkowie Klubu Czytających Rodzin gimnastykowali języki w zabawach z logopedą, Anną Kędzior. Dzieci z Klubu Sieciaka „nawlekały” na sznurek sylaby i oglądały video-tutoriale, które w przyjazny i zabawny sposób wpomagają sztukę poprawnego pisania. Uczestnicy zajęć w Oddziale dla Dzieci i wszystkich filiach bibliotecznych w kreatywny sposób poznawali kolorową ortografię i gramatykę języka polskiego, tworząc tęczowe związki frazeologiczne, bawiąc się w kalambury z przysłowiami i obrazkowe dyktando. Ogromną atrakcją dla najmłodszych było spotkanie z Łukaszem Dębskim. Uczestnicy udowodnili w trakcie mini przeglądu recytatorskiego, że językowe zmagania nie są im straszne. Nie zabrakło sprawdzianu ze znajomości alfabetu, detektywistycznego egzaminu ze słuchania ze zrozumieniem i słownych wyścigów w najsprawniejszym czytaniu wierszy łamiących języki.
Piękna i poprawna polszczyzna to jednak nie tylko zabawa, ale i dyskusja na ważne tematy, na przykład o tym, jak na nasze życie wpływa język reklamy i mediów. Dlaczego im ulegamy, dowiedzieliśmy się z wykładu dr hab. Pawła Nowaka, językoznawcy, specjalisty w dziedzinie komunikacji masowej i medialnej. Nie brakło też rozmów o języku literatury i sztuki. O tym jak przy użyciu różnorodnych poetyk można mówić o sprawach prostych i metafizycznych opowiedziały poetki z regionu jasielskiego Maria Tomasik i Barbara Tora. Hasło „Język poezji – poezja języka” było też mottem spotkania z poetą, krytykiem literackim Grzegorzem Kociubą. Młodzi członkowie Klubu Inicjatyw Artystycznych WSCHÓD wraz z artystką Kamilą Czosnyk, autorką obrazów „pisanych”, zastanawiali się natomiast, jakie są dla nich najważniejsze „słowa – klucze” w sztuce.
Spotkania z polszczyzną miały też charakter aktywnych warsztatów. Uczestnicy warsztatów kaligrafii prowadzonych przez artystkę Aleksandrę Zajdel, przekonali się, że polszczyzna to nie tylko sztuka wymowy, ale też piękno wyrazów zapisanych. Dla gimnazjalistów przeznaczone były warsztaty kompetencji językowych prowadzone przez dr Barbarę Sokołowską. Uczestnicy zapoznali się z podstawowymi zasadami związanymi z „mową ciała”, która ma wpływ na przekaz komunikatu. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych wzięli udział w warsztatach z dr hab. Pawłem Nowakiem. Uczestnicy omawiali różne typy wypowiedzi, sprawdzali poprawność konstruowanych zdań, zastanawiali się nad znaczeniem związków frazeologicznych, mogli sprawdzić swoje umiejętności w przygotowanych przez siebie wystąpieniach publicznych. Na tych, którzy nie mogli wziąć osobiście udziału w projektowych wydarzeniach lub odczuwali ich niedosyt, przez całą jesień czekały quizy i zabawy językowe w internecie.
Projekt dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych”.
Partnerami w realizacji projektu byli: I Liceum Ogólnokształcące w Jaśle, Jasielski Dom Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury w Jaśle, Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Jaśle, Klub Seniora przy JSM w Jaśle, Klub Poetów i Twórców Ludowych „Michalina”, Klub Powiększania Wyobraźni, Klub Inicjatyw Artystycznych WSCHÓD, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Oddział w Jaśle. Działania projektowe wsparli również wolontariusze.
Patronat medialny nad projektem sprawowały: Polskie Radio Rzeszów, Via Katolickie Radio Rzeszów, Telewizja Obiektyw, Telewizja Jasło, oraz portale: TerazJaslo.pl, Jaslo4u.pl, Jaslonet.pl, MiastoJaslo.pl, TwojeJaslo.pl. WirtualneJaslo.pl, ITV Południe, ITV Podkarpacie.
Serdecznie dziękujemy wszystkim partnerom, patronom medialnym, wolontariuszom oraz uczestnikom projektowych wydarzeń za wspólną przygodę z językiem ojczystym. Jednocześnie zapraszamy do obejrzenia wystawy z realizacji projektu w holu Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jaśle.
