16 lutego 2023 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle w ramach cyklu "Rozmowy o regionie" wysłuchaliśmy wykładu „Maria Konopnicka – życie, dzieło i duch” Pawła Bukowskiego, dyrektora Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu.
Literatura XIX wieku czekała na wieszcza po Mickiewiczu i Słowackim, tę lukę wypełniła Konopnicka – powiedział na wstępie Paweł Bukowski.
Decyzję o publikacji swoich utworów młoda pisarka podjęła po pochlebnych recenzjach Sienkiewicza i Żeromskiego.
Konopnicka rysuje nam uczucia chłopaka pasącego konia na wygonie, chłopa topiącego się z rozpaczy, najmity idącego na robociznę, dziewczyny rwącej się w świat, matki patrzącej na zabieranego do wojska jedynaka. Chłopi ci mówią ich mową, ich językiem, ich uczuciem. Tu leży cecha, którą nazwałem naturalizmem w jej poezji. Nie jest to nic innego. Tendencja poetki widnieje tylko w wyborze tematu, a obraz mówi za siebie... Tej zdolności w poezji naszej nikt nie miał i nie ma – czytamy w „Dziennikach” Stefana Żeromskiego.
Żywy i barwny portret poetki, jaki nakreślił dyrektor Muzeum, ukazał postać wybitną, zwłaszcza z uwagi na czasy w jakich żyła – wiek XIX to bowiem okres ledwo kiełkującego feminizmu. Warto podkreślić, że to, co stanowi o sile pisarstwa autorki „Roty” to bardzo dobre wykształcenie i postawy patriotyczne ukształtowane w domu rodzinnym przez ojca Józefa Wasiłowskiego. Maria Konopnicka była światłą kobietą i wielką intelektualistką. Życie nie szczędziło jej trosk codzienności, mimo to za swój obowiązek uważała zaangażowanie się w działalność społeczną i patriotyczną. Była jedną z czołowych organizatorek protestu światowej opinii publicznej przeciw okrucieństwom Prus wobec strajkujących dzieci we Wrześni. Część jej twórczości stanowią utwory dla dzieci. Dydaktyzm Konopnickiej nie jest jednak dominantą, o czym świadczą wypowiedziane przez nią słowa: „Nie przychodzę ani uczyć dzieci, ani też ich bawić. Przychodzę śpiewać z nimi”.
Tłumaczyła utwory m.in. Heinricha Heinego, Paula Heyse, Edmonda de Amicisa. Dobrze znała języki obce – niemiecki, francuski, rosyjski, ukraiński, czeski, angielski i włoski. Interesującym aspektem jej życia były liczne podróże, a wydane w 1884 roku „Wrażenia z podróży” cieszyły się uznaniem ówczesnej krytyki.
Żarnowiecki dworek z pięknym parkiem jest przykładem znakomicie zachowanej osiemnastowiecznej architektury dworskiej. Największe w Polsce Muzeum biograficzno-literackie to dobro narodowe, o które warto dbać dla przyszłych pokoleń. Wykład Pawła Bukowskiego i liczne grono odwiedzających jego autorską wystawę, prezentowaną w jasielskiej Bibliotece, świadczą o tym, że ciągle jest zainteresowanie i chęć pogłębiania wiedzy o tej niezwykłej kobiecie i jej literaturze.
